در مقایسه با پرورش گاو شیری در زمینه پرواربندی این حیوانات از ساختمان‌های با ساختاری ساده تر و مصالحی ارزان تر می‌توان بهره برد. اجزای جایگاه پروابندی در بیشتر موارد شامل جایگاههای باز و آخور و آبشخور می‌باشد.
اساسا جایگاه مطلوب جهت پرواربندی گوساله باید به شکل زیر طراحی شود.
- ساختمان ارزان و ساده باشد و حیوانات را از گزند عوامل نامساعد محیطی محافظت نماید.
- نیروی کار را به حداقل برساند
- در تأمین آب و علوفه و نیازهای حیاتی دام حداکثر راحتی را فراهم نماید.
- در طراحی ساختمان دقت شود تا در صورت نیاز بتوان از آن در اموری غیر از پرواربندی استفاده نمود.
در نقاط مختلف ایران انواع جایگاههای باز و نیمه باز و نیز جایگاه بسته مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی برای سودآور بودن در احداث واحدهای جدید در اکثر نقاط کشور، سیستم باز توصیه میشود.
برای جلوگیری از تابش نور خورشید و محافظت از بارندگی، به ازای هر گوساله 1 - 2 متر مربع سایبان در نظر گرفته میشود که دارای سقف سبک و شیبدار بوده آخورها در زیر آن مستقر می‌گردند. طول آخور به ازای هر حیوان 55 –70 سانتی متر و عرض آن 60 –80 سانتی متر توصیه میشود. دسترسی همه حیوانات به آب آشامیدنی نیز توسط نصب آبخوری‌های اتوماتیک به ازای هر 50 رأس گوساله یک عدد و یا احداث آبشخوار بتونی به طول 2 متر و عرض 60 سانتی متر و جریان آب قطره قطره و مداوم و نیز تعبیه پاشویه برای دفع آب اضافی از محوطه پیشنهاد میشود.
سایر مشخصات جایگاه پرواربندی گاو و گاومیش
موضوع مهم در انواع جایگاههای نگهداری دام، حفظ دما و رطوبت متعادل محیط است. همانطور که اشاره شد جایگاه‌هایی که معمولا برای پرواربندی مورد استفاده قرار می‌گیرند معمولا ظاهر ساده‌تری دارند و اصلا ضرورتی مبنی بر صرف هزنیه زیاد جهت ساخت یک جایگاه لوکس وجود ندارد چراکه امروز به دلیل گرانی مصالح و هزنیه ساخت چنانچه دامداران در ابتدای فعالیت خود هزنیه زیادی را صرف این امر کنند به احتمال زیاد قدرت نقدینگی و سرمایه خود را جهت خرید گوساله و علوفه برای شروع کار از دست می‌دهند. به جز این مورد از آنجایی که اکثر واحدهای دامپروری در بیرون از محیط شهری قرار دارد، در هنگام فروش ملک نیز ممکن است خواب سرمایه شما را برنگرداند. توجه داشته باشید که جایگاه پرواربندی به تجهیزات مدرنی همچون دستگاه شیردوش نیز نیاز ندارد.
همانگونه که احتمالا می‌دانید وضعیت تهویه جایگاههای بسته و نیمه باز نیز بسیار حائز اهمیت است.
برای کسب اطلاعات دقیق تر پیرامون موضوع
تهویه جایگاه نگهداری گاواینجا کلیک کنید.
مصالح ساختمانی نیز باید با دقت انتخاب شود. به طور کلی، برای نگهداری گاو پرواری و گاومیش از سیستم باز استفاده میشود.
بخش‌های گوناگون ساختمان‌های پرواربندی گاو و گاومیش عبارت است از:
- محل استراحت
- آخورها و آبشخورها
- محل ذخیره‌ی علوفه و مواد کنسانتره
- محل گردش یا بهاربند.
گفتنی است طبق ضوابط صدور پروانه، کلیه‌ی ضوابط و شرایط صدور پروانه‌ی تأسیس محل برای پذیرش گوساله‌ی پرواری با گاومیش پرواری یکسان است.
به جز بخش‌های بالا، طراحی مکان در نظر گرفته شده برای استراحت این حیوانات نیز باید اصولی انجام شود.
باید برای این بخش سقف مناسب در نظر گرفته و دیوارکشی آن نیز در سه قسمت به جز قسمت شرقی انجام شود. محیط بهاربندی نیز باید در بخش جنوبی این قسمت تعبیه شود.
بسترسازی یا کف سازی بخش استراحتگاه جایگاه هم بهتره با کود گاوی خشک همراه با کاه انجام شود. مهیا کردن یک بستر تمیز، خشک و گرم در فصل زمستان نیز اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.
مساحت مکان استقرار با توجه به تعداد، سن، و جنس دام و شرایط آب و هوایی متفاوت است میزان مساحت توصیه شده بر اساس نظام دامداری در جدول زیر آمده است. متوسط مساحت زیر بنای سقف دار مورد نیاز به ازای هر راس گوساله‌ی پرواری در یک دوره‌ی مداوم یک ساله حدود 5.5 مربع و بهاربند 8.4 متر مربع می‌باشد.
مقدار آب توصیه شده برای گوساله‌های پرواری و گوشتی به طور میانگین 45 لیتر در روز است و ارتفاع آبشخور از زمین نباید کمتر از 50 سانتی متر باشد. همچنین دمای آب باید 15 - 12 درجه‌ی سانتی گراد باشد. توصیه میشود آبشخورها در نزدیکی آخورها و در محل گردش گاوها ساخته شود. زیرا ساختن آبشخورها در محل استراحت باعث مرطوب شدن بستر میشود. البته ساختن آبشخور در محل گردش معایبی هم دارد: از جمله این که ممکن است یخ بزند. به همین دلیل، آبشخور طوری باید طراحی شود که از یخ ازدن آب جلوگیری شود. در مناطق سردسیری که دمای هوا خیلی پایین است، باید از اصطبل‌های بسته استفاده کرد.
در اصطبل‌های گاو گوشتی و پرواری یکی از مهم ترین تأسیسات، آخور است که در طراحی و ساختن آن باید بسیار دقیق شود. مکان تعبیه آخور احتمال دارد در بعضی جایگاه‌ها در بخش استراحت یا در بهاربند قرار بگیرد. آخور دو نوع است : سیار و ثابت. آخور سیار از چوب و ورق گالوانیزه ساخته میشود؛ اما در آخور ثابت از مصالحی مانند: آجر، بلوک سیمانی و بتون استفاده میشود. طول آخور مورد نیاز برای گوساله گوشتی 65 –55و برای گاو گوشتی بالغ 75 - 65 سانتی متر توصیه شده است
اگر آخور دو طرفه باشد (یعنی دام از دو طرف آن تغذیه کند) عرض آن 120 سانتی متر و اگر یک طرفه باشد (یعنی دام فقط از یک طرف آن تغذیه بکند) عرض بخش پایین آن 45 سانتی متر و بالای آن 75 سانتی متر توصیه شده است.
بخش پایین آخور باید از سطح زمین 10 تا 15 سانتی متر بالاتر ساخته شود. اگر آخور در محل گردش ساخته شود، بهتر است دو طرفه باشد و برای آن سقف مناسبی نیز در نظر گرفته شود. این سقف در تابستان سایه بان است و در زمستان و بهار گاوها را از برف و باران حفاظت می‌کند. در اصطبل‌های باز محل استراحت به شکل‌های متفاوتی طراحی میشود که سه نوع آن در پلان‌ها شرح داده شده است.
مساحت بهاریند یا محل گردش در حدود دو برابر مساحت محل استراحت در نظر گرفته میشود. اگر کف آن بتونی باشد، مناسب است؛ به ویژه در مناطقی که میزان بارندگی بیشتر باشد. برای ارزان تر اتمام شدن اصطبل‌ها می‌توان کف آنها را شن ریزی کرد. نرده‌های آهنی باید محکم باشند. اصطبل‌های موجود در کشور ما به سبب نوع آب و هوا و منطقه، بیشتر اصطبل‌های باز هستند. البته در اصطبل‌های بسته دام‌ها بیشتر به وسیله‌ی زنجیر به آخورها بسته شده اند. برای مثال، در شهرستان زیاران قزوین اصطبل‌ها به صورت باز هستند. در طراحی اصطبل‌های پرواربندی، محافظت دام‌های پرواری از باد، باران، برف، کولاک و دمای زیاد اهمیت دارد.
آشنایی کامل تر با جزئیات و مراحل
ساخت جایگاهنگهداری گاوهای پرواری
دلایل اقتصادی و شرایط آب و هوایی منطقه، نوع پرورش، و نژاد اثرات گوناگونی در چگونگی ساختمان و جایگاه نگهداری دام‌های گوشتی به جا گذاشته است. به طور مثال وجود چراگاه‌های وسیع، دامداری را به طرف روش باز سوق می‌دهد و در این حالت جایگاه نقش عمدهای نخواهد داشت. در صورتی که در اطراف شهرها به دلیل محدود بودن مراتع و چراگاه‌ها و سهولت دسترسی به کشتارگاه‌ها و بازارهای فروش، دامداری‌های صنعتی توسعه پیدا کرده است. پرورش و بهره برداری از نژادهای خالص اصلاح شده، نیاز استفاده از حداکثر تکنولوژی را به وجود آورده و باعث به کار گرفتن هر چه بیشتر وسایل و ماشین آلات صنعتی به جای کارگر شده است.
از طرف دیگر بین نژادهای خالص اختلافاتی از نظر عادتشان به آب و هوا و شرایط محیطی و دارد که باید کاملا در نظر گرفته شود. مثلا نژاد بر اهما، زبو، و دشتیاری (نژاد ایرانی) بیش از نژاد اروپایی گرما و رطوبت را تحمل می‌کنند. بدین ترتیب نوع جایگاه این دو گروه بدون شک خواهند داشت. نژادهای اروپایی نیازی چندان به جایگاههای گرم ندارند ولی در عوض در مقابل برف و باد و باران محافظت شوند، بنابراین نمی‌توان از یک نوع ساختمان استاندارد شده در شرایط آب و هوایی مختلف استفاده کرد.
صحیح ترین راه برای تعیین نوع جایگاه دام‌های پرواری این است که روشی اتخاذ شود تا کارهای روزمره‌ی دامداری به کارگر کمتری، و حتی المقدور به سرمایه گذاری کمتری نیاز داشته باشد.
مشخصات جایگاه
گاو و گوساله گوشتی کم تر از
گاو شیریبه افزایش یا کاهش شدید دما حساسیت نشان می‌دهند. دام‌هایی که تحت رژیم پرواربندی قرار می‌گیرنده سرما را بهتر تحمل می‌کنند و بازده‌ی بهتری دارند (به شرطی که رطوبت محیط زیاد نباشد). به همین دلیل غالبا زمان شروع و پرواربندی در تابستان تعیین نمی‌کنند. در زمستان‌های سرد نیز محیط و جایگاه نگهداری دام پرواری نیازی به گرم کردن ندارد و حرارتی که از هضم و جذب و متابولیسم‌هایی در بدن دام حاصل میشود او را در مقابل سرما محافظت می‌کند. مهم ترین نیاز این فصل بستر خشک، سرپناه و مانعی در مقابل سرما است.
به طور کلی در نقاط مختلف دنیا تا کنون سه نوع جایگاه مخصوص پرورش و نگهداری گاو و گوساله‌ی گوشتی متداول شده است که به ترتیب اهمیت عبارتند از:
الف) جایگاههای باز: از ساده ترین جایگاههای نگهداری دام‌های پرواری که در حال حاضر در بیشتر نقاط دنیا به کار گرفته میشود جایگاههای باز است
جایگاههای باز یا طویله‌ی باز، ساختمان بسیار ساده‌‌‌ای است که از سه جدار و یک سقف پوشیده شده است و یک طرف آن به کلی باز است. جدارها را با هر نوع مصالح ساختمانی می‌توان بنا کرد.
سقف معمولا از مصالح غیر قابل نفوذ مانند ورق‌های گالوانیزه، ایرانیت، و گاهی فایبر گلاس تهیه میشود. کف جایگاه باید قابل نفوذ و از بستر کاملا خشک و ضخیم به قطر 20 سانتی متر پوشیده شده باشد ضخامت بستر در زمستان ممکن است به قطر 120 سانتی متر نیز برسد. نفوذپذیری بستر موجب میشود که ادرار و رطوبت حاصل از مدفوع دام در داخل بستر باقی نماند و سبب خیس و مرطوب سدن بیش از اندازه‌ی آن نشود، از طرفی حرارتی که از بستر در نتیجه‌ی تخمیرات داخل آن بوجود می‌آید، در زمستان و در شب‌های سرد موجب محافظت دام‌ها میشود.
بستر را می‌توان با کاه، کلش گندم، جو، برنج، ساقه‌ی ذرت، برگ درختان، خاک اره و تراشه‌های نجاری پوشاند. انتخاب موادی که برای بستر به کار می‌رود بدون شک بستگی کامل به وضع اقتصادی از شرایط دامداری در هر منطقه دارد. به هر حال استفاده از هر نوع بستر دلیل بر اتلاف آن نیست زیرا بسترهای آغشته به فضولات دامی‌بهترین کودهای حیوانی به شمار می‌آید و می‌توان از آنها در تقویت خاک و بالا بردن ارزش آن استفاده کرد
جایگاه را از آجر یا بتن تهیه می‌کنند، که در این صورت برای خروج مایعات داخل بستر شیبی را به طرف خارج در نظر می‌گیرند. ولی در هر حال دام برای خوابیدن، کف خاکی بر کف سیمانی و غیره ترجیح می‌دهد. در نقاط خیلی مرطوب و بارانی که زه کشی خاک انجام نمی‌گیرد، کف سیمانی شیبدار مناسب تر و بهداشتی تر خواهد بود.
در موقع گرم شدن هوا بلافاصله بستر را باید جمع کرد و از محوطه خارج کرد؛ این عمل از نگاه بهداشت دام بسیار با اهمیت است. از طرفی در هوای گرم دام تمایلی به خوابیدن روی بستر نشان نمی‌دهد و غالبا در خارج از جایگاه مسقف و در زیر سایه بان‌هایی که در اطراف آخور یا نقاط دیگر گردشگاه وجود دارد به استراحت می‌پردازد.
مشخصات محل مسقف (سرپناه): به طور کلی محل مسقف سایه بانی است که گاو در موقع استراحت و یا در مواقع نامساعد بودن شرایط جوی به آن پناه می‌برد. تهویه‌ی کامل و مرتب و بستر خشک به سلامت و بهداشت دام کمک مؤثری می‌کند.
چون خارج کردن فضولات دام‌ها باید به سهولت انجام گیرد لذا ارتفاع قسمت جلوی جایگاه را باید طوری انتخاب کرد که تراکتور و سایر وسایل مربوط به خارج کردن کود به راحتی قادر به وارد شدن به زیر جایگاه باشند. برای گاوهای گوشتی ارتفاع سقف حداقل حدود 4 متر در جلو و 3.80 متر در عقب است.
چنان چه محیط در بیشتر فصول گرم باشد ارتفاع بیشتر سبب سهولت جریان هوا خواهد بود.
عرض جایگاه با عمق آن به شرایط جوی و هزینه‌ی پیش بینی شده بستگی دارد. به طور متوسط عرض جایگاه حدود 6 تا 8 متر در نظر گرفته میشود، ولی گاهی اوقات به دلیل طولانی بودن فصل سرما و یخ بندان و یا احتمالا در روش‌هایی که آخور در انتهای جایگاه تعبیه شده است - عرض آن را 10 تا 12 متر انتخاب می‌کنند. ولیکن ساختمان سالن‌های کم عرض و طویل (6تا 8 متر) مخارج کمتری خواهد داشت.
دیواره‌های اطراف جایگاه به طور معمول تا سقف امتداد می‌یابد، ولی در نقاط گرم ممکن است تا فاصله‌ی 40 سانتی متری از سقف باز بماند. در مواردی دیگر ممکن است از پنجره‌هایی به ارتفاع 150 سانتی متر استفاده شود. جدار دیواره‌ها باید از مصالح محکم و غیر قابل نفوذ ساخته شود و تا ارتفاع 120 سانتی متری حتما سیمان کاری شود زیرا غالبا در این قسمت رطوبت حاصل از فضولات دام بیشتر است و دام عادت به لیسیدن آن قسمت دارد. از طرف دیگر جدار سیمانی ساده تر و بهتر شستشو و ضدعفونی میشود. فضای لازم برای هر دام در زیر سقف به طور معمول4 تا 5 متر مربع است. ستون‌های جلو که نگهدارنده‌ی وزن سقف هستند باید حتی المقدور گرد باشند و حداقل به فاصله‌ی 4 متر از یکدیگر قرار گیرند.
در اضلاع عرضی نصب یک درب کشویی جهت عبور تراکتور در هر ضلع مفید خواهد بود. همان طور که قبلا نیز بیان شد تعیین محل و موقعیت جایگاه سرپوشیده، برای وزش باد، باید د توجه قرار گیرد و حتی المقدور ساختمان پشت به باد تأسیس شود.
ارائه شده توسط
https://sheepprice.blog.ir/
